فعالیت مشترک ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مزکزی

چکیده

مروری بر سه دهه سیاست­های پولی و ارزی کشور حکایت از آن دارد که ساختار مالی و بودجه‌ای دولت در دهه‌های اخیر به­گونه‌ای مدیریت شده که اقتصاد ایران هر سال با افزایش قابل توجه نقدینگی و درپی­آن با رشد قیمت­ها و به عبارتی تورم همراه بوده است. این وضعیت در دو دهه‎ی نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی که به خاطر محدودیت‌های ارزی شدید اعمال ‌شده، نرخ ارز در بازار آزاد همگام با شاخص قیمت‌ها افزایش می‌یافت، از منظر قاچاق چندان محسوس نبوده است. اما از اوایل دهه‌ی 1380 با اعمال سیاست مدیریت شدید (تثبیت) نرخ ارز،  افزایش نقدینگی و تورم از یک سو و ثبات نسبی نرخ ارز از سوی دیگر سبب شدند که قیمت نسبی کالاهای قابل مبادله به کالاهای غیر قابل مبادله به سود کالاهای قابل مبادله­ی وارداتی و به زیان کالاهای تولید داخل تغییر یابد. این موضوع  ضمن این­که به صنایع داخلی ضربه زد، موجب شد حاشیه‎ی سود واردکنندگان کالاهای قاچاق (واردکنندگان رسمی و غیر رسمی) افزایش یابد. به این ترتیب سیاست اخیر در عمل پدیده­ی قاچاق را به عنوان یکی از معضلات کشور تشدید نموده و بخش قابل توجه دیگری از توان و امکانات کشور را به سمت آن سوق داد.
نتایج مطالعه­ی حاضر حکایت از آن دارد که هر چند طی این مدت، دولت خود را ملزم و مقید به مبارزه با پدیده­ی قاچاق ‌دانسته اما سیاست­های کلان به­ویژه در حوزه­ی پولی و ارزی در جهت تشدید پدیده­ی قاچاق سامان گرفته و در عمل اقدامات بازدارنده در این حوزه را بی­اثر ساخته است. از این‌رو است که می‌توان از این دو بخش (پولی و ارزی) به عنوان حلقه‌ی مفقوده در سیاست#های مبارزه و مدیریت قاچاق کالا و ارز یاد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Optimal management of macroeconomic policies (monetary-currency) A missing link in the fight against smuggling of goods and currencies

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein mozyani 1
  • Niloufar Murad hasel 2

چکیده [English]

A review of the country's three decades of monetary and foreign exchange policies suggests that the financial and budgetary structure of the government has been managed in recent decades so that the Iranian economy increases each year with significant liquidity and subsequently with rising prices and Inflation has been associated. In the first two decades after the triumph of the Islamic Revolution, due to severe currency restrictions, the free-market exchange rate increased in line with the price index, not much in terms of smuggling. But since the early 1980s, tightening exchange rate policy, increasing liquidity and inflation on the one hand, and relative exchange rate stability on the other, have made the relative price of commodities exchangeable to non-exchangeable commodities profitable. Import exchange and change at the expense of domestically produced goods. This, while affecting the domestic industry, led to an increase in the profit margins of smugglers (formal and informal importers). Thus, the recent policy in practice exacerbated the phenomenon of trafficking as one of the problems of the country and pushed a significant portion of the country's capabilities to that end.
The results of the present study indicate that although during this period the government has committed itself to combating the phenomenon of trafficking, macroeconomic policies, especially in the area of monetary and foreign exchange, have exacerbated the phenomenon. The smuggling system has been in place and has effectively counteracted deterrence measures in the area. Therefore, these two sectors (monetary and foreign exchange) can be mentioned as missing links in the policies of combating and managing trafficking in goods and currencies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monetary and Currency Policy
  • Currency and Trade
  • Exchange Rate
  • Import and Export
  • Price
اسفندیاری؛‌ علی اصغر و آرش جمال منش، اقتصاد زیرزمینی و تأثیر آن بر اقتصاد ملی، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال دوم،‌ شماره سوم، 1381.
بانک مرکزی ج.ا.ایران (بانک اطلاعات اقتصادی)، www.cbi.ir
براتی، محمد علی و احمد پرخیده،  بازشناسی ماهیت اقتصاد پنهان در ایران: یک رویکرد تجربی، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، 1384.
خندان، عباس، برآورد شاخص اندازه گیری اقتصاد غیررسمی ایران طی سالهای 86-1350 با تمرکز بر تاثیر فعالیت‌های اختلال زای دولت به روش  EMIMIC، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شریف، 1388.
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش، آمار و اطلاعات، بررسی  ارتباط بین نوسانات ارزی و پدیده قاچاق، آبان ماه 1387.
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش، آمار و اطلاعات، نوسانات نقدینگی در ایران و اثرات آن بر تورم و پدیده  قاچاق، 1387
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش، آمار و اطلاعات، برداشت از ذخایر ارزی و قاچاق ارز، 1387
صادقی، حسین و علیرضا شکیبایی، فرار مالیاتی و اندازه اقتصاد زیرزمینی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی نامه مفید، شماره 27، سال هفتم، 1380.
عرب مازار یزدی، علی، اقتصاد سیاه در ایران، موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، چاپ دوم، 1386.
میرمحمدی، سید محمد، محمد علی براتی و احمد پرخیده، بازشناسی ماهیت اقتصاد پنهان در ایران، ‌موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، چاپ اول، 1386.
Schneider, F and et al, New Estimates for the Shadow Economies all over the World, International Economic Journal, Vol. 24, No.4,  2010,P; 443–46.