فعالیت مشترک ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس حوزه علمیه بناب

چکیده

دربارۀ وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادلۀ شرعی متعددی وجود دارد که از جمله: قاعدۀ حرمت تقویت کفار، قاعدۀ لاضرر و ... از مهمترین آن ادله قاعدۀ نفی سبیل است که این نوشتار با بررسی کیفیت و چگونگی دلالت قاعدۀ نفی سبیل بر وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز سعی دارد تا قاعدۀ نفی سبیل را که یک قاعدۀ عام و معتبر شرعی است و در همه جای فقه اسلامی کاربرد دارد به عنوان یکی از ادلۀ مهم وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز اثبات کند. روش گردآوری اطلاعات این نوشته بیشتر فیش برداری از منابع نرم‌افزاری بوده و روش تحقیق هم تحلیلی و توصیفی می‌باشد. این تحقیق ابتدا به بررسی مفاد قاعدۀ نفی سبیل می‌پردازد و پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی نفی سبیل در فقه به مدارک و مستندات می‌پردازد که عبارتند از کتاب و سنت عقل و اجماع است؛ پس از آن گسترۀ کاربرد این قاعده بیان شده که شامل زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. در بخش بعدی کیفیت چگونگی دلالت و تطبیق قاعدۀ نفی سبیل بر وجوب مبارزه با قاچاق کالا تبیین شده است و سپس به مواردی که فقهاء محترم برای فتوی و صدور حکم شرعی از آن استفاده کرده‌اند اشاره شده است و در نهایت جمع‌بندی نهایی بیان شده است. 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explain the implication of the must-reject rule on the necessity of combating the exchange of goods and currencies

نویسنده [English]

  • mehdi farhang dalir
  1. منابع

    کتب

    1. قرآن کریم.
    2. ابن العربى، محمد بن عبدالله بن ابوبکر، احکام القرآن، بی‌تا، بی‌نا.
    3. انصاری، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب، چاپ اول، قم، 6 جلد، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415 ه‍ ق.
    4. بجنوردی، سیدمحمد بن حسن موسوی؛ قواعد فقهیه، 2 جلد، چاپ سوم، تهران: مؤسسه عروج، 1401 ه‍ ق.
    5. بجنوردی، سیدحسن، القواعد الفقهیه، چاپ اول، قم: الهادی، 1419 ق.
    6. بخاری، صحیح بخاری، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
    7. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه ذیل واژه قاچاق.
    8. راغب اصفهانی، معجم مفردات ألفاظ القرآن، قم، دار الکتب العلمیه، بی‎تا.
    9. ‏رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، دار المعرفۀ للطباعۀ و النشر، بیروت، چاپ دوم، بی‌تا.
    10. الجامع الصغیر.
    11. حسینی شیرازی، سیدمحمد، 1419، الفقه القانون، 1 جلد، مرکز الرسول الأعظم للتحقیق و النشر، دوم، بیروت.
    12. حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، العناوین، چاپ اول: قم، جامعه مدرسین، 1417 ق.
    13. حلّى، مقداد بن عبد الله سیورى، کنز العرفان فی فقه القرآن، 2 جلد، چاپ اول، قم: انتشارات مرتضوى، 1425 ه‌ق.
    14. حلی، محقق، حلّى، نجم‌الدین، جعفر بن حسن‌، شرائع الاسلام مؤسسه اسماعیلیان، چاپ: دوم‌: قم، 1408 ه‍ ق.
    15. حلی، علامه، تذکرة الفقهاء (ط ـ الحدیثة)، مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، چاپ: اول‌، قم سال: 1414 ه‍‌ق‌.
    16. حلی، علامه، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام‌، دفتر انتشارات اسلامى‌، چاپ: اول‌، قم،‌ 1413 ه‍‌ق.
    17. حلی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، مختلف الشیعه، دفتر انتشارات اسلامى‌، قم، چاپ: دوم‌، 1413 ه‍‌قو
    18. سبحانی تبریزی، جعفر، موسوعۀ طبقات الفقهاء، مؤسسه امام صادق علیه السلام‌، بی‌تا، چاپ: اول‌، قم.
    19. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، چاپ اول، تهران، دار الاسوه، 1374 ش.
    20. شریعتی، روح‌الله، قواعد فقه سیاسی، چاپ قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387 ش.
    21. طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان، چاپ اول: بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1390 ق.
    22. طبرسى فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، انتشارات ناصر خسرو: چاپ سوم، تهران؛ 1372 ش.
    23. طبری ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، دار المعرفه؛ بیروت، چاپ اول: 1412 ق.
    24. طوسی، محمد بن حسن، کتاب الخلاف، چاپ اول: قم، جامعه مدرسین، 1414 ق.
    25. طوسى، محمد بن حسن‌، المبسوط فی فقه الإمامیة‌، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم‌، تهران، 1387 ه‍‌ق‌.
    26. عاملى، سیدجواد بن محمد حسینى‌، مفتاح الکرامه، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ: اول‌، قم، 1419.
    27. عمید، فرهنگ عمید، ذیل همین واژه.
    28. طنطاوی، سید محمد، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بی‌تا، بی‌نا.
    29. فاضل لنکرانی، محمد ، قواعد الفقهیه، چاپ اول، قم، مهر، 1416 ق.
    30. فرهنگ دلیر مهدی، احکام فقهی قاچاق و خرید و فروش کالای قاچاق.
    31. فخر رازی، تفسیر کبیر، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، بیروت، بی‌تا.
    32. قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، انتشارات ناصر خسرو؛ تهران؛ چاپ: اول؛ 1364 ش‏.
    33. قمی، صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، 4 ج، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
    34. مداح مجید، 1387، قاچاق کالا در ایران با تکیه بر علل و پیامدها.
    35. معاونت فرهنگی و پژوهشی ستاد مبارزه با قاچاق؛ آشنایی با مفهوم قاچاق کالا و پیامدهای آن ص 55.
    36. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه، انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی طالب، چاپ: اول، قم، سال 1425 ق.
    37. موسوى همدانى، سید محمدباقر، ترجمه تفسیر المیزان؛ دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین؛ چاپ: قم؛ سال 1374 ش‏.
    38. الموسوی الخمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، چاپ اول: قم، 2 جلد، موسسه مطبوعات دار العلم، بی‌تا.
    39. الموسوی الخمینی، سید روح الله، توضیح المسائل (محشّى ـ امام خمینى)، چاپ هشتم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1424 ق.
    40. موسوی خمینی، روح الله، کتاب البیع، موسسه نشر و تنظیم آثار امام، چاپ: اول، تهران، 1421 ق.
    41. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
    42. ‏ هندی،علاء الدین علی المتقی ،کنز العمال، نشر: موسسه الرساله، بیروت، چاپ پنجم، سال 1405 ق.

     

    مجلات و مقاله‌ها

    1. ذوالفقار طلب، محمد جمالی، مقاله: مطالعه تطبیقی مجازات قاچاق کالا و ارز در فقه مذاهی و حقوق موضوعه.
    2. قطبی میلاد، بررسی ظرفیت‌های فقه در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ارائه شده به (دومین نشست علمی تخصصی قاچاق کالا و ارز).
    3. مجموعه مقالات برگزیدۀ همایش ...، انتشارات اقتصاد پنهان شماره 30، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا، چاپ اول، تهران 1390.
    4. مجلۀ سری اقتصاد پنهان، شمارۀ 2، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش و آمار، تهران، 1388.
    5. مجلۀ سری اقتصاد پنهان، شمارۀ 2، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش و آمار، تهران، 1389.
    6. مجلۀ نور علم، شمارۀ 5، دورۀ دوم.
    7. محسنی، حسن، 1387مقاله: قاچاق و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و ...، مجموعه مقالات اقتصاد پنهان ستاد مرکزی قاچاق کالا و ارز.