نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
مدرس حوزه علمیه بناب
چکیده
دربارۀ وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادلۀ شرعی متعددی وجود دارد که از جمله: قاعدۀ حرمت تقویت کفار، قاعدۀ لاضرر و ... از مهمترین آن ادله قاعدۀ نفی سبیل است که این نوشتار با بررسی کیفیت و چگونگی دلالت قاعدۀ نفی سبیل بر وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز سعی دارد تا قاعدۀ نفی سبیل را که یک قاعدۀ عام و معتبر شرعی است و در همه جای فقه اسلامی کاربرد دارد به عنوان یکی از ادلۀ مهم وجوب مبارزه با قاچاق کالا و ارز اثبات کند. روش گردآوری اطلاعات این نوشته بیشتر فیش برداری از منابع نرمافزاری بوده و روش تحقیق هم تحلیلی و توصیفی میباشد. این تحقیق ابتدا به بررسی مفاد قاعدۀ نفی سبیل میپردازد و پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی نفی سبیل در فقه به مدارک و مستندات میپردازد که عبارتند از کتاب و سنت عقل و اجماع است؛ پس از آن گسترۀ کاربرد این قاعده بیان شده که شامل زمینههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. در بخش بعدی کیفیت چگونگی دلالت و تطبیق قاعدۀ نفی سبیل بر وجوب مبارزه با قاچاق کالا تبیین شده است و سپس به مواردی که فقهاء محترم برای فتوی و صدور حکم شرعی از آن استفاده کردهاند اشاره شده است و در نهایت جمعبندی نهایی بیان شده است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Explain the implication of the must-reject rule on the necessity of combating the exchange of goods and currencies
نویسنده [English]
- mehdi farhang dalir
منابع
کتب
- قرآن کریم.
- ابن العربى، محمد بن عبدالله بن ابوبکر، احکام القرآن، بیتا، بینا.
- انصاری، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب، چاپ اول، قم، 6 جلد، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415 ه ق.
- بجنوردی، سیدمحمد بن حسن موسوی؛ قواعد فقهیه، 2 جلد، چاپ سوم، تهران: مؤسسه عروج، 1401 ه ق.
- بجنوردی، سیدحسن، القواعد الفقهیه، چاپ اول، قم: الهادی، 1419 ق.
- بخاری، صحیح بخاری، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بیتا.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه ذیل واژه قاچاق.
- راغب اصفهانی، معجم مفردات ألفاظ القرآن، قم، دار الکتب العلمیه، بیتا.
- رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، دار المعرفۀ للطباعۀ و النشر، بیروت، چاپ دوم، بیتا.
- الجامع الصغیر.
- حسینی شیرازی، سیدمحمد، 1419، الفقه القانون، 1 جلد، مرکز الرسول الأعظم للتحقیق و النشر، دوم، بیروت.
- حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، العناوین، چاپ اول: قم، جامعه مدرسین، 1417 ق.
- حلّى، مقداد بن عبد الله سیورى، کنز العرفان فی فقه القرآن، 2 جلد، چاپ اول، قم: انتشارات مرتضوى، 1425 هق.
- حلی، محقق، حلّى، نجمالدین، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام مؤسسه اسماعیلیان، چاپ: دوم: قم، 1408 ه ق.
- حلی، علامه، تذکرة الفقهاء (ط ـ الحدیثة)، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ: اول، قم سال: 1414 هق.
- حلی، علامه، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ: اول، قم، 1413 هق.
- حلی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، مختلف الشیعه، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ: دوم، 1413 هقو
- سبحانی تبریزی، جعفر، موسوعۀ طبقات الفقهاء، مؤسسه امام صادق علیه السلام، بیتا، چاپ: اول، قم.
- شرتونی، سعید، اقرب الموارد، چاپ اول، تهران، دار الاسوه، 1374 ش.
- شریعتی، روحالله، قواعد فقه سیاسی، چاپ قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387 ش.
- طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع البیان، چاپ اول: بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1390 ق.
- طبرسى فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، انتشارات ناصر خسرو: چاپ سوم، تهران؛ 1372 ش.
- طبری ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، دار المعرفه؛ بیروت، چاپ اول: 1412 ق.
- طوسی، محمد بن حسن، کتاب الخلاف، چاپ اول: قم، جامعه مدرسین، 1414 ق.
- طوسى، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، تهران، 1387 هق.
- عاملى، سیدجواد بن محمد حسینى، مفتاح الکرامه، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ: اول، قم، 1419.
- عمید، فرهنگ عمید، ذیل همین واژه.
- طنطاوی، سید محمد، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بیتا، بینا.
- فاضل لنکرانی، محمد ، قواعد الفقهیه، چاپ اول، قم، مهر، 1416 ق.
- فرهنگ دلیر مهدی، احکام فقهی قاچاق و خرید و فروش کالای قاچاق.
- فخر رازی، تفسیر کبیر، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، بیروت، بیتا.
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، انتشارات ناصر خسرو؛ تهران؛ چاپ: اول؛ 1364 ش.
- قمی، صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، 4 ج، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
- مداح مجید، 1387، قاچاق کالا در ایران با تکیه بر علل و پیامدها.
- معاونت فرهنگی و پژوهشی ستاد مبارزه با قاچاق؛ آشنایی با مفهوم قاچاق کالا و پیامدهای آن ص 55.
- مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه، انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی طالب، چاپ: اول، قم، سال 1425 ق.
- موسوى همدانى، سید محمدباقر، ترجمه تفسیر المیزان؛ دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین؛ چاپ: قم؛ سال 1374 ش.
- الموسوی الخمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، چاپ اول: قم، 2 جلد، موسسه مطبوعات دار العلم، بیتا.
- الموسوی الخمینی، سید روح الله، توضیح المسائل (محشّى ـ امام خمینى)، چاپ هشتم، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1424 ق.
- موسوی خمینی، روح الله، کتاب البیع، موسسه نشر و تنظیم آثار امام، چاپ: اول، تهران، 1421 ق.
- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
- هندی،علاء الدین علی المتقی ،کنز العمال، نشر: موسسه الرساله، بیروت، چاپ پنجم، سال 1405 ق.
مجلات و مقالهها
- ذوالفقار طلب، محمد جمالی، مقاله: مطالعه تطبیقی مجازات قاچاق کالا و ارز در فقه مذاهی و حقوق موضوعه.
- قطبی میلاد، بررسی ظرفیتهای فقه در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ارائه شده به (دومین نشست علمی تخصصی قاچاق کالا و ارز).
- مجموعه مقالات برگزیدۀ همایش ...، انتشارات اقتصاد پنهان شماره 30، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا، چاپ اول، تهران 1390.
- مجلۀ سری اقتصاد پنهان، شمارۀ 2، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش و آمار، تهران، 1388.
- مجلۀ سری اقتصاد پنهان، شمارۀ 2، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معاونت پژوهش و آمار، تهران، 1389.
- مجلۀ نور علم، شمارۀ 5، دورۀ دوم.
- محسنی، حسن، 1387مقاله: قاچاق و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و ...، مجموعه مقالات اقتصاد پنهان ستاد مرکزی قاچاق کالا و ارز.