فعالیت مشترک ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار الهیات و فقه شافعی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه کردستان

چکیده

«مقاصد شریعت» بیان غایت‌مندی شریعت در قانونگذاری و تشریع احکام می‌باشد و از علومی است که از صدر اسلام مورد پذیرش همه مسلمانان قرار داشته و بر اساس آن متون دینی تفسیر شده‌اند. هر چند در امکان و چگونگی شناخت مقاصد شریعت، اختلاف رأی وجود دارد؛ با این وصف، جمهور فقها مقاصد شریعت را - با تکیه بر نصوص - در سه دسته ضروریّات، حاجیّات و تحسینیّات بررسی کرده و قوانینی که برای تحقّق آنها تشریع شده است را، مکمّلات نامیده‌اند. این دسته‌بندی غایت‌مدارانه در فقه اسلامی، به فقیه کمک می‌کند تا در استنباط قوانین و بیان احکام شرعی، همواره اولویّت‌ها و اهداف کلی شارع را در نظر بگیرد و در تطبیق عملی فقه اسلامی، به ویژه بیان احکام مسائل مستحدث، غایات شرعی را مد نظر قرار دهد.
«قاچاق» در دوران کنونی به یکی از معضلات جامعه تبدیل شده و آسیب‌های متعددی را بر پیکر جامعه وارد نمود است. در قانون ایران نیز مجازات‌های متفاوتی برای مبارزه با انواع قاچاق در نظر گرفته شده تا شدت مجازات‌ها، زمینه اجتناب از ارتکاب آنها را فراهم سازد. از نگاه مقاصد شریعت قاچاق انسان، مشروبات الکلی، مواد مخدر و افیونی به دلیل تعارض با ضروریّات ممنوع بوده و قاچاق اسلحه، ارز، آثار ملی و آثار باستانی را، می‌توان برای دفاع از امنیّت، ارزش و هویّت تاریخی و ثروت‌های ملی با استناد به حاجیّات ممنوع اعلام کرد. با هدف حفظ استقلال و دفاع از تولید داخلی که از تحسینیّات یک جامعه مستقل و ایده آل می‌باشد، نیز می‌توان قاچاق سایر کالاها و لوازم را ممنوع اعلام نمود و با وضع قوانینی متناسب، زمینه نیل به اهداف و مقاصد را هموار نمود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

a

نویسنده [English]

  • varia hafidi
  1. الف) منابع فارسی

    1. دهخدا، علی اکبر(1339). لغتنامه ی دهخدا. تهران. انتشارات سیروس.
    2. معین، محمد(1373). فرهنگ معین (پنجم). تهران. موسسه انتشارات امیرکبیر.

     

    ب) منابع عربی

    1. ابن اثیر، مجدالدین مبارک بن محمد جزری (1399). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر (اول). تحقیق: طاهر احمد الزاوی و محمد محمد الطناجی. بیروت. المکتبه العلمیه.
    2. ابن بدران، عبدالقادر بن احمد (1401). المدخل الی مذهب الإمام احمد بن حنبل (دوم). تحقیق: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی. بیروت. مؤسسه الرساله.
    3. ابن تیمیه، تقی الدین احمد بن عبدالحلیم حرانی (1416). مجموع الفتاوی (اول). تحقیق: عبدالرحمان بن محمد بن قاسم. مدینه. مجمع ملک فهد لطباعه المصحف الشریف.
    4. ابن حاجب، عثمان بن عمر بن ابوبکر (1403). مختصر ابن الحاجب (مختصر المنتهی) (دوم). بیروت. دار الکتب العلیمه.
    5. ابن رشد، ابوالولید محمد بن احمد (1425). بدایه المجتهد و نهایه المقتصد. قاهره. دار الحدیث.
    6. ابن رشد، ابوالولید محمدبن احمد قرطبی الجد (1408). البیان والتحصیل و الشرح و التوجیه و التعلیل لمسائل المستخرجه (دوم). تحقیق: محمد حجی و همکاران. بیروت. دار الغرب الإسلامی.
    7. ابن عاشور، محمد بن طاهر (1978). مقاصد الشریعه الإسلامیه. تونس. مصنع الکتاب التونسیه.
    8. ابن فارس، احمد بن فارس رازی (1399). معجم مقاییس اللغه. تحقیق: عبدالسلام محمد هارون. دار الفکر.
    9. ابن قدامه، موفق الدین عبدالله بن احمد (بی‌تا). المغنی. قاهره. مکتبه القاهره.
    10. ابن قیم، محمد بن ابوبکر بن ایوب (ابن جوزی) (1411). إعلام الموقعین عن رب العالمین (اول). تحقیق: محمد عبدالسلام ابراهیم. بیروت. دار الکتب العلمیه.
    11. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب (سوم). بیروت. دار صادر.
    12. ابن همام سیواسی، کمال الدین محمد بن عبدالواحد(1421)، التحریر فی اصول الفقه مع التقریر و التحبیر (دوم). مصر. مطبعه مصطفی البابی الحلبی و اولاده.
    13. ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله (2006). الطب النبوی (اول). تحقیق: مصطفی خضر دونمز الترکی. دار ابن حزم
    14. أرموی، سراج الدین محمود بن ابوبکر (1408). التحصیل من المحصول (اول). تحقیق: عبدالحمید علی ابی زنید.بیروت. مؤسسه الرساله.
    15. اسنوی، عبدالرحیم بن حسن بن علی (1400). التمهید فی تخریج الفروع علی الأصول (اول). تحقیق: محمد حسن هیتو. بیروت. مؤسسه الرساله.
    16.  اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (1426). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین (اول). تحقیق: نعیم زرزور. المکتبه العصریه.
    17. آمدی، ابوالحسن علی بن ابی علی (بی‌تا). الإحکام فی أصول الأحکام. تحقیق: عبدالرزاق عفیفی. بیروت. المکتب الإسلامی.
    18. بابرتی، ابوعبدالله محمد بن محمد (بی‌تا). العنایه شرح الهدایه. بیروت. دار الفکر.
    19. بهوتی، منصور بن یونس (بی‌تا). کشاف القناع عن متن الإقناع. بیروت. دار الکتب العلمیه.
    20.  بیضاوی، ناصرالدین عبدالله بن عمر (1418). منهاج الوصول الی علم الأصول (اول). بیروت. دار الکتب العلمیه.
    21. جرجانی، علی بن محمد (1403). التعریفات (اول). بیروت. دار الکتب العلمیه.
    22. جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد (1407). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه (چهارم). تحقیق: احمد عبدالغفور عطار. بیروت. دار العلم للملایین.
    23. جوینی، امام الحرمین عبدالملک بن عبدالله (1418). البرهان فی اصول الفقه (اول). تحقیق: صلاح بن محمد بن عویضه. بیروت . دار الکتب العلمیه.
    24. رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر(1418). المحصول فی علم الأصول (سوم). تحقیق: طه جابر العلوانی. بیروت. مؤسسه الرساله.
    25.  رملی، شمس الدین محمد بن ابوالعباس (1404). نهایه المحتاج إلی شرح المنهاج، بیروت. دار الفکر.
    26. زبیدی، محمد بن محمد (بی‌تا). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق: مجموعه ای از محققان. دار الهدایه.
    27. زرکشی، بدر الدین محمد بن عبدالله (1414). البحر المحیط فی اصول الفقه (اول). دار الکتبی.
    28. سبکی، تقی الدین علی بن عبدالکافی (1416). الإبهاج فی شرح المنهاج. بیروت. دار الکتب العلمیه.
    29. شاطبی، ابراهیم بن موسی بن محمد (1417). الموافقات (اول). تحقیق: ابوعبیده مشهور بن حسن آل سلمان. دار ابن عفان.
    30.  شافعی، ابوعبدالله محمد بن ادریس (1412). الأم. بیروت. دار المعرفه.
    31. شوکانی، محمد بن علی بن محمد (1419). إرشاد الفحول إلی تحقیق الحق من علم الأصول (اول). تحقیق: احمد عزو عنایه. دار الکتاب العربی.
    32. غزالی، ابوحامد محمد بن محمد (1413). المستصفی من علم الأصول (اول). تحقیق: محمد عبدالسلام عبدالشافی. بیروت. دار الکتب العلمیه.
    33. فراهیدی، خلیل بن احمد (بی‌تا). العین. تحقیق: مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی. دار و مکتبه الهلال.
    34. فیروزآبادی، ابوطاهر محمد بن یعقوب (1426). القاموس المحیط (هشتم). بیروت. مؤسسه الرساله.
    35.  همو (بی‌تا). بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز. تحقیق: محمد علی النجار. قاهره. لجنه إحیاء التراث الإسلامی.
    36.  فیومی، احمد بن محمد (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. بیروت. المکتبه العلمیه.

    37. قرطبی، ابوعبدالله محمدبن احمد (1384). الجامع لأحکام القرآن (دوم). تحقیق: احمد البردونی و ابراهیم اطفیش. الجامع لأحکام القرآن. قاهره. دار الکتب المصریه.

    1. قطب، سید (1412). فی ظلال القرآن (هفدهم). بیروت ـ قاهره. دار الشروق.
    2. کاسانی، علاءالدین ابوبکر بن مسعود (1406). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع (دوم). بیروت. دار الکتب العلمیه.
    3. نووی، ابوزکریا محیی الدین یحیی بن شرف (1412). روضه الطالبین و عمده المفتین (سوم). تحقیق: زهیر الشاویش. بیروت. المکتب الإسلامی.

     

    ج) منابع حقوقی و قانونی

    1. قانون اصلاح انحصار دخانیات مصوب آبان 1311.
    2. قانون اصلاح قانون انحصار تجارت خارجی مصوب تیر 1311.
    3. قانون الحاق ماده 127 مکرر به قانون مجازات عمومی مصوب تیر 1347.
    4. قانون تشدید مجازات قانون قاچاق اسحله و مهمات قاچاقچیان مسلح مصوب بهمن 1350.
    5. قانون تشدید مجازات مرتکبین جرایم مربوط به مواد مخدر مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی 1359.
    6. قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب بهمن 1319.
    7. قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب دی ماه 1392.
    8. قانون مجازات اسلامی مصوب 1375.
    9. قانون مجازات عبوردهندگان اشخاص غیر مجاز از مرزهای کشور مصورب مهر 1367.
    10. قانون مجازات مرتکبین قاچاق مصوب اسفند ماه 1312.

    11. قانون نحوه اعمال تعزیزات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز مصوب اردیبهشت 1374.