فصلنامه اقتصاد پنهان - مقالات آماده انتشار

درک رفتار مصرف‌کننده؛ استفاده از مدل درگیری-استدلالی در مواجهه با خرید کالاهای داخلی، خارجی و قاچاق

محمد علی میرزایی مقدم

دوره 7، شماره 28 ، تیر 1401، ، صفحه 31-46

چکیده

امروزه پدیده قاچاق کالا در کشور واقعیتی مشهود است که بهدلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و گاهی سیاسی، بهویژه در سالهای اخیر، شکل گرفته و بهتبع آن عواقبی نیز برای مردم و دولت در پی داشته ... بیشتر امروزه پدیده قاچاق کالا در کشور واقعیتی مشهود است که بهدلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و گاهی سیاسی، بهویژه در سالهای اخیر، شکل گرفته و بهتبع آن عواقبی نیز برای مردم و دولت در پی داشته است. با این همه، متغیرهای تأثیرگذار بر نگرشهای منتهی به درک رفتار مصرفکنندکان در مواجهه با کالاهای داخلی، خارجی و قاچاق ریشه دارد. در این کارزار، مبلغان میکوشند با طرح استدلالهایی، مصرفکنندگان را متقاعد کنند کالای خارجی و قاچاق، بهترین گزینه است. مصرفکنندگان، اما با تکیه به استدلالهایی تغییر نگرش میدهند که با هدف آنان از مشارکت در خرید همسو باشد. از این رو، استدلالهای متقاعدکننده در تبلیغات کالای قاچاق باید متناسب با سطح و نوع درگیری مردم با انگیزه خرید باشد. درگیری حالتی انگیزشی است که بیانگر نیازها، ارزشها و منافع است؛ متغیرهایی که چرایی و چگونگی مشارکت مصرفکنندگان را تعیین میکند. پیش از این، در پژوهشی، سوگیریهای استدلالی مصرفکنندگان کالاهای قاچاق، برپایه سطح کلی درگیری (بالا/پایین) و نوع آن (پیامدی و ارزشی)، در قالب مدل درگیری- استدلالی مطالعه و در چهار گروه دستهبندی و هر دسته نامگذاری شدند: سوگیریهای واردکنندگان، متعهدان، نیازگشا و شخص‌محور. نوشتار حاضر، با هدف تأیید تجربی مدل، ابتدا از راه مطالعه پژوهشهای پیشین، سوگیریهای استدلالی افراد مشخص، و سپس با استفاده از دو مقیاس مختلف، سطح کلی درگیری و نوع درگیری آنان بررسی شد. نتایج حاصل از تحلیل چند ارزشی نشان داد، سوگیریهای چهارگانه استدلالی با سطح و نوع درگیری رابطه دارد. در تبلیغات کالای قاچاق در فروشگاههای اینترنتی، با استفاده از این مدل میتوان پیامهای درخوری برای گروههای مختلف مصرفکنندگان طراحی کرد و از این راه، کیفیت مشارکت در خرید کالای کیفی تولید ملی را افزایش و مصرف کالای قاچاق را کاهش داد. همچنین، با استفاده از این مدل، میتوان به تحلیل تبلیغ فروش کالاهای فروشگاههای اینترنتی از جمله؛ باسلام، دیجیکالا و گلدتک و غیره پرداخت.

بررسی مزیت نسبی بخش صنعت در استان آذربایجان غربی و تاثیر آن بر توسعه مناطق مرزنشین استان

محمد اکبری گلنگدری؛ محمد روحی کریمی

دوره 5، شماره 23 ، اسفند 1399، ، صفحه 33-55

چکیده

توسعه اقتصادی مناطق مرزی ایران و بهبود معیشت مرزنشینان می‌تواند انگیزه‌های گرایش به اقتصاد پنهان را کاهش دهد. در این راستا برنامه‌ریزی براساس مزیت‌های نسبی هر منطقه می‌تواند یکی از مؤلفه‌های توسعه ... بیشتر توسعه اقتصادی مناطق مرزی ایران و بهبود معیشت مرزنشینان می‌تواند انگیزه‌های گرایش به اقتصاد پنهان را کاهش دهد. در این راستا برنامه‌ریزی براساس مزیت‌های نسبی هر منطقه می‌تواند یکی از مؤلفه‌های توسعه پایدار مناطق مرزی ایران باشد. از این‌رو در این مقاله سعی شده است با نگاهی هرچند مختصر ، جایگاه صنعتی استان آذربایجان غربی را، به عنوان موتور رشد اقتصادی منطقه به استفاده از دو روش انتقال - سهم و ضریب مکانی مزیت‌های نسبی صنعتی استان مشخص نماید.نتایج مطالعات نشان می‌دهد استان آذربایجان غربی علی‌رغم در اختیار داشتن بیش از 33 شهرک/ ناحیه، 3 خوشه صنعتی، یک منطقه آزاد تجاری - صنعتی تازه تاسیس و یک منطقه ویژه اقتصادی هنوز نتوانسته است به پشتوانه ظرفیت‌های پیدا و پنهان، آن‌گونه که شایسته است، جایگاه مناسبی به لحاظ صنعتی در کشور کسب نماید. نتایج مطالعات نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی نسبتاً ضعیف استان است که علاوه‌ بر سهم کوچک استان از تولید ناخالص داخلی، نرخ رشد پایین تولیدات استان و سرانه اندک تولید ناخالص داخلی استان از نمودهای بارز آن است. این همه در حالی است که بخش صنعت استان دارای رقبایی در استان‌های همجوار و کشورهای پیرامونی است که در عین ایجاد فرصت‌هایی برای رشد و شکوفایی اقتصاد صنعتی استان، می‌توانند رقبایی تهدیدکننده نیز تلقی شوند.تحلیل شاخص ضریب مکانی، نشان از عدم توان صادراتی بخش صنعت استان دارد؛ اما استان در چند زیر بخش دارای توان صادراتی است که عبارتند از: ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها، ساخت محصولاتی از توتون و تنباکو، ساخت پوشاک، عمل‌آوری و رنگ‌کردن خز، ساخت چوب و محصولات چوبی، ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی، ساخت محصولات فلزی فابریکی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات، ساخت ابزار پزشکی، ابزار اپتیکی، ابزار دقیق و انواع ساعت و ساخت مبلمان و مصنوعات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر.

ارزیابی کارایی گمرکات کشور در مبارزه با قاچاق کالا با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها

علیرضا شکیبایی؛ سمانه خاتمی

دوره 6، شماره 25 ، شهریور 1400، ، صفحه 42-69

چکیده

معاملات غیرقانونی بین‌المللی در نتیجه ارزش‌گذاری بالای نرخ ارز، وضع مالیات‌های تجاری و محدودیت‌های کمّی گسترده بر معاملات تجاری صورت می‌گیرند. هنگامی که این نوع معاملات در مقیاس وسیع باشند، اثرات ... بیشتر معاملات غیرقانونی بین‌المللی در نتیجه ارزش‌گذاری بالای نرخ ارز، وضع مالیات‌های تجاری و محدودیت‌های کمّی گسترده بر معاملات تجاری صورت می‌گیرند. هنگامی که این نوع معاملات در مقیاس وسیع باشند، اثرات اخلالی زیادی بر متغیرهای اقتصادی کشورها خواهند داشت. معاملات غیرقانونی از یک‌سو درآمدهای گمرکی و مالیاتی دولت را کاهش می‌دهند و از سوی دیگر، امکان کنترل استانداردهای تولید کالا را از بین می‌برند. همچنین منجر به تحمیل هزینه‌های گزاف سالانه به دولت جهت مبارزه با قاچاق کالا و جلوگیری از آن می‌شوند. ضمن آنکه قاچاق کالا و ارز اثرات نامطلوبی بر تولیدکنندگان و واردکنندگان قانونی کالا در کشور می‌گذارد.در این مطالعه با استفاده از مطالعات داخلی و بین‌المللی، جایگاه قاچاق کالا در اقتصاد بین‌الملل تبیین شده و سپس با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها، کارایی گمرکات کشور در امر مبارزه با قاچاق کالا ارزیابی شده است. با استفاده از روش DEA، می‌توان گمرکات کارا و ناکارا را مشخص و گمرکات ناکارا را رتبه‌بندی و برای آنها از بین شرکت‌های کارا، مرجع (الگو) جهت رسیدن به مرز کارآیی مشخص نمود. در این پژوهش از الگوهای CCR و BCC با ماهیت خروجی استفاده شده است. نتایج استفاده از این روش حاکی از آن است که در ایران پدیده قاچاق کالا بیشتر به دلیل ضعف در ساختارهای مدیریتی کشور، باز نبودن اقتصاد و در نتیجه تفاوت قابل ملاحظه قیمت و کیفیت کالا در دو سوی مرزها صورت می‌گیرد تا ساختارهای اقتصاد کلان کشور.

بررسی نقش رفتار دانشی شهروندی در پیشگیری از قاچاق کالا و ارز

علیرضا برازی؛ علی مویدی خرم آبادی؛ عبداله هندیانی؛ فرید مصباحی

دوره 4، شماره 19 ، اسفند 1398، ، صفحه 47-81

چکیده

در طی چند دهه اخیر رویکرد توسعه شهر مبتنی بر دانش مورد توجه جدی قرار گرفته و موضوع تحقیقات زیادی بوده است. الگوی توسعه‌ای آتی، آینده اقتصادی شهرها و مناطق شهری را منوط به ظرفیت جذب، ایجاد، حفظ و پرورش ... بیشتر در طی چند دهه اخیر رویکرد توسعه شهر مبتنی بر دانش مورد توجه جدی قرار گرفته و موضوع تحقیقات زیادی بوده است. الگوی توسعه‌ای آتی، آینده اقتصادی شهرها و مناطق شهری را منوط به ظرفیت جذب، ایجاد، حفظ و پرورش خلاقیت، دانش و نوآوری شهرها می‌داند. براین اساس شهرهای دانش بعنوان ماشین‌های رشد دانش و فرهنگ هستند، که یک ترکیب غنی و پویا از تئوری و عمل را در داخل مرزهای خود شکل می‌دهند و توسط کارکنان دانشی و بوسیله تولید دانش قوی اداره می‌شوند. این کارگران دانشی چگونه می‎توانند در ارتقاء و توسعه دانشی شهر نقش داشته باشند، نیازمند مطالعه رفتار و شناخت ویژگی‌های رفتاری آنهاست که به نظر می‌رسد کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر که با هدف تبیین مؤلفه‌ها و شاخص‌های کلیدی رفتار دانشی شهروندان و نقش یادگیری رفتار دانشی در پیشگیری از قاچاق کالا و ارز تهیه شده است، یک تحقیق کاربردی است که به دو روش کمی و کیفی انجام شده است. در بخش کیفی، نظر خبرگان، در مقوله مورد مطالعه با استفاده از تکنیک دلفی گرداوری و پس از جرح و تعدیل و تعیین اعتبار محتوا و پایایی با استفاده از تکنیک اعتبار سازه و رویکرد تحلیل عاملی، نتیجه در قالب پرسشنامه نهایی تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. در بخش کمی، جامعه آماری شامل اساتید و کارکنان دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، پژوهشی استان کردستان بود. از میان آن تعداد، 384 نفر نمونه آماری به روش تصادفی ساده انتخاب شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از روش‎های تحلیل عاملی و مدل یابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته‎های تحقیق تعداد 8 مؤلفه و 30 شاخص کلیدی رفتار دانشی مشخص گردید. یافته‎های تحقیق نشان داد پیشینه تاریخی، یادگیری مستمر، شرایط اقتصادی و اجتماعی، تعامل داخلی، سلامت و بهداشت فردی، مشارکت، تعهدات محیطی و کارآفرینی به عنوان اولویت مؤلفه‌های کلیدی می‎بایست درنظر گرفته شوند. همچنین آگاهی از کمیت و کیفت تبادل کالا و خدمات شهر، آگاهی از شاخص‎های سلامت اجتماعی، شناخت مهارت‌های زندگی، مشارکت در فعالیت‎های اقتصادی شهر و آگاهی از رفتارهای مشکل آفرین و فسادآور در جامعه، آشنایی با سودمندی‌های بازیافت، آگاهی از شاخص‎های محیط زندگی سالم، آگاهی از شکل‎های مختلف انرژی، داشتن آگاهی اجتماعی و روحیه مشارکت و آگاهی از شاخص‌های سلامت عاطفی و شغلی به عنوان اولویت شاخص‎های کلیدی رفتار دانشی شهروندان تبیین گردید.

شناسایی روش‌های مبارزه با پولشویی و اولویت‌بندی آن با رویکرد تحلیل سلسله مراتبی

مجتبی عابدینی

دوره 7، شماره 28 ، تیر 1401، ، صفحه 47-70

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی راه‌های مبارزه با پولشویی انجام گرفته است. جامعه آماری تمام کارشناسان و متخصصین فعال در حوزه پولشویی در پلیس امنیت اقتصادی نیروی انتظامی (به ویژه پلیس مبارزه با ... بیشتر این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی راه‌های مبارزه با پولشویی انجام گرفته است. جامعه آماری تمام کارشناسان و متخصصین فعال در حوزه پولشویی در پلیس امنیت اقتصادی نیروی انتظامی (به ویژه پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز و پلیس مبارزه با جرایم اقتصادی و پلیس گمرک) در سراسر کشور و کارشناسان شورای عالی مبارزه با پولشویی هستند که تعداد آن‌ها در حدود 150 نفر است. روش اجرای تحقیق از حیث هدف کاربردی و از جنبه روش توصیفی – پیمایشی است و داده‌ها به روش میدانی و بوسیله ابزار پرسشنامه گردآوری شده‌اند. روایی پرسشنامه طراحی شده بوسیله نظر اساتید محترم راهنما و مشاور و پایایی آن بوسیله نرخ ناسازگاری کمتر از 0.1 تائید شده است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، تحلیل سلسله مراتبی است. نتیجه محاسبه اوزان و رتبه‌بندی نشان می‌دهد از میان 6 روش شناسایی شده مبارزه با پولشویی گزارش معاملات مشکوک با امتیاز 0.2425 رتبه اول، شناسایی کامل مشتریان با امتیاز 0.2407 رتبه دوم، شناسایی اولیه مشتریان با امتیاز 0.2370 رتبه سوم، گزارش معاملات بوسیله ابزارهای نقدی با امتیاز 0.1200 رتبه چهارم، ثبت اطلاعات و رویدادها با امتیاز 0.0860 رتبه پنجم و اتخاذ رویکرد مبتنی بر ریسک نیز با امتیاز 0.0739 در رتبه ششم روش‌های مبارزه با پولشویی قرار دارد.

تدوین و ارزیابی استراتژی‌های توسعه بازارچه مرزی کیله براساس مدل (SWOT) و فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP)

محمد شیخه پور؛ غلامرضا رحیمی؛ اسداله خدیوی؛ زانیار شیخه پور

دوره 5، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 49-87

چکیده

توسعه نیافتگی مناطق مرزی در مقابل مناطق مرکزی کشور، مسئله امنیت و بی‌کاری و بسیاری از مسائل دیگر مرتبط با مناطق مرزی از یک‌سو و بحث تحریم کشور از سوی دیگر، اهمیت بازارچه‌های مرزی را به منظور ... بیشتر توسعه نیافتگی مناطق مرزی در مقابل مناطق مرکزی کشور، مسئله امنیت و بی‌کاری و بسیاری از مسائل دیگر مرتبط با مناطق مرزی از یک‌سو و بحث تحریم کشور از سوی دیگر، اهمیت بازارچه‌های مرزی را به منظور جهت بخشیدن به صادارت و واردات و همچنین رفع مسائل مناطق مرزی، بیش از پیش برجسته می‌سازد. با توجه به اهمیت بازارچه مرزی کیله در استان آذربایجان غربی، این پژوهش بر آن است تا به تدوین و ارزیابی استراتژی‌های مناسب جهت توسعۀ بازارچه مرزی کیله بپردازد. برای تدوین استراتژی از مدل (SWOT) استفاده شد. اما با توجه به محدودیت‌های این مدل که قادر به تعیین اهمیت هریک از عوامل شناخته شده نیست و راهکاری را برای ارزیابی گزینه‌های تصمیم با توجه به این عوامل ارائه نمی‌دهد، تلفیقی از مدل SWOT و تکنیک تحلیل شبکه‌ای (ANP) در نظر گرفته شده است. تحلیل شبکه‌ای قابلیت نشان دادن وابستگی درونی عوامل (SWOT) را دارا است و وزن‌های عوامل استراتژیک، وزن‌های عوامل فرعی و اولویت‌های استراتژی‌های جایگزین را تحت‌تاثیر قرارمی‌دهد. نتایج نشان داد که از بین عوامل (SWOT) تهدیدها از بیشترین اولویت برخوردار بودند و پس از آن‌ها ضعف‌ها بودند که این نتایج نشان دهندۀ آسیب‌پذیری بازارچه است؛ همچنین از بین استراتژی‌ها، استراتژی‌های ST (تنوع یا قوت - تهدید) بیشترین اولویت را کسب کردند.

ساز وکارهای پیشگیری و کاهش جمعیت کیفری در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز

سید عبدالمجید اجتهادی؛ علیرضا شعبانی ورکانی

دوره 5، شماره 23 ، اسفند 1399، ، صفحه 57-90

چکیده

تا پیش از تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 1392 توسط مجلس شورای اسلامی، به نظر میرسد رویکرد قانون‌گذاران ایران در قبال این پدیده، صرفاً کیفر محور بوده و به زعم قانون‌گذار ساده‌ترین پاسخ به ... بیشتر تا پیش از تصویب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 1392 توسط مجلس شورای اسلامی، به نظر میرسد رویکرد قانون‌گذاران ایران در قبال این پدیده، صرفاً کیفر محور بوده و به زعم قانون‌گذار ساده‌ترین پاسخ به آن، به کارگیری پاسخ‌‌های کیفری بوده‌ است با توجه به ‌این‌که سیاست کیفری افتراقی نسبت به پدیده‌های مجرمانه‌ای اتخاذ می‌شود که دارای ویژگی‌های خاصی نسبت به جرایم سنتی بوده و همین ویژگی ‌ایجاب می‌کند که رژیم‌های متفاوتی در زمینه بزه‌انگاری، رسیدگی به آن‌ها اتخاذ شود، باید دید آیا قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در راستای کاهش جمعیت کیفری اقدام مفیدی به عمل آورده یا خیر؟ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گام جدیدی در تغییر رویکرد سرکوبگرانه قانون‌گذار در مقابله با ‌این پدیده، محسوب می‌‌گردد چراکه با اتخاذ تدابیر پیشگیری موقعیت‌مدار به ‌این نتیجه مهم می‌توان رسید، که راهکار خردمندانه، اتخاذ پیشگیری غیرکیفری قبل از پیشگیری کیفری است.راهبرد سیاست کیفری ایران در قبال این پدیده در عین افتراقی بودن، بر پیشگیری استوار است. در این راستا قانونگذار جهت کاهش جمعیت کیفری تدابیر بدیعی سنجیده است. یکی از جلوه‌‌های سیاست کیفری افتراقی در مقابله با قاچاق کالا و ارز و کاهش جمعیت کیفری نگاه متفاوت قانون‌گذار در نوع بزه‌انگاری قاچاق کالا و ارز و تقسیم آن به جرم و تخلف است. به‌طوری که برخی از رفتارهای مرتکبین را جرم و در صلاحیت مراجع قضایی قرار داده و برخی دیگر را به‌عنوان تخلف تلقی و صلاحیت رسیدگی به آن‌ها را به تعزیرات حکومتی واگذار کرده است.. قانون در حوزه پیشگیری به تفضیل در ابعاد کوتاه مدت و بلند مدت بدان پرداخته است. در کوتاه مدت راهبرد پیشگیری، پیشگیری وضعی فن‌آورانه است که خوشبختانه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در فصل دوم خود به هر دو راهبرد بلندمدت و خصوصاً راهبرد پیشگیری وضعی توجه ویژه داشته است.این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است که داده‌های آن به صورت مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی یادداشت و تحلیل شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا ضمن تبیین جامع قانون مبارزه قاچاق کالا و ارز، دامنه شمول ساز وکارهای پیشگیری و کاهش جمعیت کیفری در این قانون را به تفضیل بیان و بازتاب این قبیل بزه‌انگاری، حبس‌زدایی، قضازدایی و برخورد‌ها را در کاهش جمعیت کیفری کشور تفحص نمود.

تحولات سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال قاچاق کالا و ارز با رویکرد جهانی شدن جرم

محسن غلامی رزینی؛ قدرت اله خسروشاهی؛ حسن پوربافرانی

دوره 5، شماره 20 ، خرداد 1399، ، صفحه 67-91

چکیده

زمینه و هدف: قاچاق کالا و ارز از یک سو اقتصاد و امنیت ملی را تهدید می‌کند. زیرا، مرتکبان آن خدماتی به جامعه عرضه نمی‌کنند و در تولید و ایجاد اشتغال قانونی سهمی ندارند. از سوی دیگر، جهانی شدن قاچاق کالا ... بیشتر زمینه و هدف: قاچاق کالا و ارز از یک سو اقتصاد و امنیت ملی را تهدید می‌کند. زیرا، مرتکبان آن خدماتی به جامعه عرضه نمی‌کنند و در تولید و ایجاد اشتغال قانونی سهمی ندارند. از سوی دیگر، جهانی شدن قاچاق کالا و ارز و جنبه سازمان یافتگی و فراملی آن، تهدیدی جدی علیه جامعه جهانی است. این امر سبب شد تا کشورهای جهان در برخورد با این ناهنجاری اقتصادی بر مبنای رویکرد جهانی شدن جرم، سیاست جنایی تقنینی مناسب اتخاذ نماید و مقنن ایران نیز جرم انگاری این جرم را در سیاست تقنینی خود لحاظ نمود. در پژوهش حاضر به بررسی تحولات سیاست جنایی تقنینی ایران در زمینه جرم انگاری قاچاق کالا و ارز پرداخته شده است. روش تحقیق: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه نگارش، توصیفی تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه کتابخانه‌ای و مراجعه به منابع دانشگاهی و الکترونیکی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز به شیوه کیفی و مبتنی بر استدلال و استنتاج عقلی از قوانین و مقررات مدون انجام گرفت. یافته‌ها و نتایج: سیاست جنایی تقنینی متعددی طی سالهای 1312 تا 1392 توسط مقنن ایران صورت گرفته که هر کدام به نوعی به جرم انگاری قاچاق کالا و ارز پرداخته اند. قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز (1392) با توجه به جهانی شدن جرم قاچاق کالا و ارز، اقدامات بیشتری را نسبت به قوانین سابق جرم انگاری نموده و کیفر محور است. عدم امکان تعلیق و تخفیف در جزای نقدیِ مقرر در این قانون را می‌توان شاهدی بر این رویکرد مقنن تلقّی کرد.

نقش الگوی مصرف در گسترش واردات قاچاق کالا در ایران

علی محمد احمدی؛ حسن محمد غفاری؛ رضا وفایی یگانه

دوره 6، شماره 27 ، اسفند 1400، ، صفحه 67-102

چکیده

یکی از دلایلی که همواره در بررسی علل قاچاق مورد توجه قرار می‌گیرد وجود تقاضا برای کالای قاچاق است. نکته قابل توجه در مقوله تقاضا این است که تقاضای کالاها ریشه در سطح و الگوی مصرف یک جامعه دارد. در ایران ... بیشتر یکی از دلایلی که همواره در بررسی علل قاچاق مورد توجه قرار می‌گیرد وجود تقاضا برای کالای قاچاق است. نکته قابل توجه در مقوله تقاضا این است که تقاضای کالاها ریشه در سطح و الگوی مصرف یک جامعه دارد. در ایران سطح و ترکیب تقاضا برای کالای قاچاق به عنوان جزئی از مخارج مصرفی کشور همواره در طول سال‌های گذشته رو به‌رشد بوده است که وجود این مسأله ارتباط ورود کالای قاچاق به داخل کشور را با مصرف و شکل الگوی مصرف در جامعه پیوند می‌زند. نگاهی به عملکرد اقتصاد ایران نشان می‌دهد که هم‌زمان با تغییر سطح و الگوی مصرف در کشور، تقاضا برای کالاهای خارجی -چه از طریق واردات رسمی ‌و چه از طریق واردات غیررسمی- افزایش داشته است. در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و یک نگاه آماری و نگاهی به تحولات الگوی مصرف در کشور در طول سال‌های گذشته نشان می‌دهد که عواملی از جمله افزایش مراوات بین‌المللی، افزایش مقدار و سهم درآمدهای نفتی در درآمد ناخالص داخلی و درآمدهای بودجه دولت، رشد نقدینگی، بر هم خوردن توزیع درآمد و ثروت در کشور و سیاست‌های ارزی و تجاری کشور، ارتباط هم سویی با شکل‌گیری الگوی مصرف برون‌زا و افزایش تقاضای کالاهای خارجی داشته است. از سوی دیگر اعمال محدودیت‌های تجاری از سوی دولت سبب شده است که ورود کالاهای مورد تقاضا به کشور از شیوه‌های رسمی ‌با محدودیت‌هایی مواجه بوده، لذا ورود این کالاها به داخل کشور از کانال‌های غیررسمی‌ و قاچاق صورت پذیرد.

تأثیر پدیده کوله بری بر گسترش قاچاق کالا در کشور (مطالعه موردی: نوار مرزی شهرستان بانه در کردستان)

پرویز منصورپور؛ غلامرضا مهدوی

دوره 6، شماره 25 ، شهریور 1400، ، صفحه 71-101

چکیده

مناطق غرب کشور به دلیل شرایط ژئوپلیتیک و هم‌جواری با چند کشور در آماج پدیده قاچاق کالا و ارز قرار گرفته است. در این میان کوله بران غیر رسمی و گاه رسمی به دلایل مختلف از جمله دوری از مرکز، فقر اقتصادی و ... بیشتر مناطق غرب کشور به دلیل شرایط ژئوپلیتیک و هم‌جواری با چند کشور در آماج پدیده قاچاق کالا و ارز قرار گرفته است. در این میان کوله بران غیر رسمی و گاه رسمی به دلایل مختلف از جمله دوری از مرکز، فقر اقتصادی و شرایط کوهستانی و سخت منطقه‌ای موجبات حمل کالا های قاچاق را فراهم می‌کنند در این بررسی، انتظار می‌رود که تاثیر پدیده کوله‌بری را بر گسترش قاچاق کالا در کشور و در شهرستان بانه به عنوان مطالعه ای موردی در ترازوی سنجش قرار دهیم. هدف کلی شناخت عوامل ایجاد و گسترش قاچاق کالا به شکل کوله‌بری به عنوان معضلی سیستمی در مرزهای غربی کشور است.سؤال اصلی این تحقیق و فرضیه مبتنی بر آن، این است که قاچاق اعلام نمودن کوله‌بری در قوانین و مقررات می‌تواند به حل معضل کوله‌بری بیانجامد؟ که در مجموع سوالات و فرضیات ما در این مقاله به سوال اصلی پاسخ داده و سؤالات دیگر را به مقالاتی آتی سپرده‌ایم.این تحقیق به لحاظ هدف، توصیفی و از نوع کاربردی است و به لحاظ روش از تحقیقات پیمایشی تبعیت می‌کند. جامعه آماری این تحقیق، کوله‌بران استان کردستان ایران است. دراین تحقیق از فرمول کوکران برای به دست آوردن حجم نمونه استفاده شده است.: لذا تعداد نمونه در این تحقیق 150 نفر تعیین گردید که به صورت نمونه تصادفی انتخاب و پرسشنامه بین آنان پخش شد.روش جمع آوری اطلاعات در گام نخست اسنادی و در گام دوم پیمایشی بوده که به صورت میدانی و از طریق ابزار پرسشنامه انجام شده است. روایی پرسشنامه با توجه به نظرات 5 تن از خبرگان با تغییرات جزئی مورد تایید قرار گرفت. در آزمون پایایی پرسشنامه مذکور از آلفای کرونباخ به روش دو نیم‌سازی استفاده گردیده است. آلفای کررونباخ برای پرسشنامه برابر با 872/0 بوده و بدین‌وسیله مورد تایید قرار گرفته است.در این تحقیق از تحلیل عاملی که یکی از روش‌های آماری چند متغیره و در واقع به عنوان یک مدل آزمون تئوری است، بهره گرفته شد به دنبال آن از مدل یابی معادلات ساختاری همچنین از مدل یابی معادلات ساختاری مبتنی بر روش کمترین مربعات جزئی (PLS)[1] و در نهایت برای آزمون داده از آزمون نرمالیتی متغیرهای پیشگو در مدل از طریق نرم افزار Amos استفاده شد.نتیجه آن‌که با توجه به آزمون‌های متعددی که صورت گرفت پاسخ به سوال و فرضیه کلی تحقیق منفی است زیرا از قوانین موجود کوله‌بری قاچاقچیان سوء‌استفاده‌های بسیاری کرده و در نتیجه این تنها راه حل معضل کوله‌بری نمی تواند باشد.

بررسی عوامل مؤثر بر قاچاق کالاهای سلامت ‌محور و راهکارهای مبارزه با آن

زهرا خداکرمی فرد

دوره 7، شماره 28 ، تیر 1401، ، صفحه 71-93

چکیده

قاچاق کالا، حاصل یک فرآیند اقتصادی ناپسند و زیان‌بار است که خسارت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای به کشورها وارد می‌کند. اقتصاد کشور ما با حجم گسترده‌ای از انواع قاچاق کالا مواجه است. در میان ... بیشتر

چالش‌های نظری و عملی تعیین تکلیف کالاهای قاچاق در حقوق کیفری ایران

امیر محمد پرهام فر؛ محمدرضا نجفی

دوره 4، شماره 19 ، اسفند 1398، ، صفحه 83-99

چکیده

در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سیاست اتخاذشده در قبال کالای قاچاق به تناسب نوع کالا متفاوت است. کالای قاچاق به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود: کالای ممنوع، کالای مجاز مشروط و کالای مجاز. نکته قابل ... بیشتر

پاسخ دهی کیفری به اشخاص حقوقی در بزه قاچاق کالا و ارز

امید رستمی غازانی

دوره 5، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 89-110

چکیده

امروزه مسؤولیت کیفری اشخاص حقوقی در نظامهای حقوقی مختلف مورد پذیرش واقع شده است. در نظام حقوقی ایران نیز به عنوان یک قاعده کلی این مسؤولیت به موجب قانون مجازات اسلامی مورد پذیرش قرار گرفته است. ویژگی ... بیشتر

مدیریت صحیح مرزی؛ حلقه مفقوده در راهبردهای مبارزه با قاچاق کالا و ارز

عباس کاردان

دوره 5، شماره 23 ، اسفند 1399، ، صفحه 91-118

چکیده

در دنیای جهانی‌شده امروزی، مدیریت مرزها از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی دولت‌های مختلف می‌باشد؛ دولت‌هایی که از خود می‌پرسند چگونه می‌توان امنیت را در کنار تشویق و تسهیل تجارت حفظ کرد و چگونه می‌توان ... بیشتر در دنیای جهانی‌شده امروزی، مدیریت مرزها از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی دولت‌های مختلف می‌باشد؛ دولت‌هایی که از خود می‌پرسند چگونه می‌توان امنیت را در کنار تشویق و تسهیل تجارت حفظ کرد و چگونه می‌توان بر تناقض رفاه اقتصادی متکی بر جریان آزاد کالاها، مردم و خدمات و در عین حال نظارت و کنترل بر آن‌ها فائق آمد و بتوان جلوی قاچاق کالا، قاچاق انسان، مهاجرت غیرقانونی و بدتر از آن‌ها جنایات سازمان‌یافته و تروریسم را گرفت؟ در واقع سئوال این تحقیق آن است که چرا مرزهای ما دچار نابسامانی در مقابل جریاناتی چون قاچاق کالا و عملیات سازمان یافته ضد امنیتی هستند؟ کدام رویکردها و راهبردها می‌تواند بر مشکلات مرزی و از جمله قاچاق روی‌آوردن به سیستم‌ها و فرایندهای واقعی مدیریت مرزی فائق آمده و کارآمد و اثربخش باشد.این پژوهش با توجه به ماهیت نظری آن و از منظر هدف تحلیلی-کاریردی بوده و از منظر روش توصیفی- پیمایشی بوده است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی و منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی استفاده شد و در گام بعد با انجام مصاحبه ساختار یافته با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، با 48 نفر از متخصصان با بکارگیری فن دلفی و نهایتاً استفاده از پرسشنامه خود محقق ساخته تحقیق دنبال شد. از طریق نرم‌افزار spss روایی و پایایی پرسشنامه به دست آمد .نتیجه آنکه فناوری های نوین باید استفاده شده و بیشترین تاثیر را در تایید هویت داشته باشند واکنش سریع به رویدادها و شفافیت در حوزه چابکی و نیز در حوزه فرآیندها به همگرایی و همکاری و انسجام فرآیندی تاکید ویژه کرد . مدیریت هماهنگ مرزی بهترین الگوست و راهبرد تلفیقی که ترکیبی مناست از راهبردهای فرصت محور و تهدیدزاست. به تناسب شرایط و اقتضائات محیطی بکار گرفته شود.

رتبه‌بندی عوامل مؤثر برافزایش پول‌شویی در نظام بانکی ایران

پریسا شرفی مطلق؛ مرتضی درخشان؛ جلیل رهبری راد

دوره 5، شماره 20 ، خرداد 1399، ، صفحه 93-126

چکیده

پول‌شویی نوعی فعالیت بزه‌کارانه است که به معنای تطهیر عواید حاصل از فعالیت‌های مجرمانه می‌باشد که به‌عنوان جرمی مستقل شناخته شده است. بانک‌ها به‌عنوان یکی از مهم ترین بخشهای اقتصاد هر کشور در ... بیشتر

پیامدهای فضایی اقتصاد غیررسمی مرزی در شهرستان مرزی بانه ـ کردستان

رضا خیرالدین؛ مهدی رازپور

دوره 4، شماره 19 ، اسفند 1398، ، صفحه 101-124

چکیده

با تحولات اخیر ایران، سازمان فضایی و در راستای آن پراکندگی جمعیتی کشور به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌ابه نحوی که از نظر آمایش فضایی، رابطه میان انسان، فعالیت و سرزمین مدام در حال تغییر بوده است. نتیجة این ... بیشتر با تحولات اخیر ایران، سازمان فضایی و در راستای آن پراکندگی جمعیتی کشور به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌ابه نحوی که از نظر آمایش فضایی، رابطه میان انسان، فعالیت و سرزمین مدام در حال تغییر بوده است. نتیجة این روند، تحرکات شدید جمعیتی، عدم پایداری سکونتی و برهم خوردن تعادل های منطقه‌ای بوده است. این مسئله در مناطق مرزی کشور به دلیل دوری از مرکز، انزوای جغرافیایی و در نتیجه جدا افتادگی و گسستگی فضایی میان مناطق مرزی و مناطق داخلی کشور و گسستگی میان اقتصاد مناطق مرزی و مناطق داخلی کشور، چالش‌هایی جدی‌تر را در مقایسه با مناطق دیگر کشور بوجود آورده است. شهرستان مرزی بانه که طی دهه اخیر بنا به وجود اقتصاد غیررسمی کوله‌بری، به درگاهی برای ورود و خروج غیررسمی کالا (قاچاق کالا) در مرز ایران-عراق تبدیل شده است، حوزه جذب توریست خود را به سرتاسر کشور گسترش داده است. در این پژوهش فرصت‌ها و چالشهای مرتبط با تبادلات غیر رسمی مرزی ازجمله وابستگی معیشت مردم بومی به میزان مبادلة غیررسمی کالا و حضور توریست تجاری، کاهش امنیت جانی برای کولهبران حین جابجایی غیررسمی کالا از مرز و.. بعنوان چالش مطرح و فراهم آمدن زمینههای توسعه از درون به عنوان فرصت در تحولات شهر بانه مورد تحلیل واقع شدند. این مطالعه به صورت توصیفی – تحلیلی بوده و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک سوات(SWOT) استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که هر چند مبادلات غیر قانونی کالا و فرصت‌های جذب سرمایة ناشی از آن، مواهبی برای بهبود وضعیت شهر بانه محسوب می‌شود اما بدلیل عدم پایداری ناشی از احتمال تغییر وضعیت، جز عامل محرکی در بخش‌های مختلف توسعه نمی‌توان بدان متکی شد.

نقش قاچاق کالا در توسعه شهر مرزی بانه

حبیب اله فصیحی؛ امجد سعیدزاده؛ طاهر پریزادی

دوره 6، شماره 25 ، شهریور 1400، ، صفحه 103-130

چکیده

قاچاق تخلفی گمرکی است شامل جا به جایی کالا در طول مرز گمرکی به روش مخفیانه و به منظور فرار از نظارت گمرکی. مساله قاچاق در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات ... بیشتر قاچاق تخلفی گمرکی است شامل جا به جایی کالا در طول مرز گمرکی به روش مخفیانه و به منظور فرار از نظارت گمرکی. مساله قاچاق در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه، بسیار قابل توجه است. هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات نقش قاچاق کالا در توسعه شهر مرزی بانه، در محدوده غربی استان کردستان و هم مرز با کشور عراق است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و بنابر روش توصیفی-تحلیلی است. ساکنین شهر مرزی “بانه” و کارشناسان و مسئولین متخصص در حوزه قاچاق کالا و برنامه‌ریزی شهری جامعه آماری این تحقیق بوده‌اند. روش گردآوری اطلاعات با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی، مصاحبه و توزیع پرسشنامه انجام گرفته است. در این پژوهش از نرم‌افزارARC GIS جهت ترسیم نقشه‌ها و از نرم‌افزار SPSS و Exeel جهت توصیف اطلاعات آماری و پرسشنامه استفاده‌شده است. در تحلیل آماری با روش مقایسه میانگین‌ها در محدوده مورد مطالعه از آزمون فریدمن و آزمون T-test استفاده گردیده است. برای تعیین مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قاچاق کالا از نرم افزار میک مک استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان داد که در شکل‌گیری وضعیت کنونی توسعه شهری بانه، قاچاق کالا مؤثر بوده واثرات نسبتا مثبتی بر توسعه کالبدی – فیزیکی شهر بانه داشته است. از منظر شهروندان قاچاق کالا بیشترین اثرگذاری را بر ابعاد اقتصادی و کالبدی – محیطی با میانگین رتبه 3.27 درصد و 2.36درصد داشته است و بر ابعاد سیاسی – نهادی و اجتماعی – فرهنگی به ترتیب با میانگین 2.20 و 2.17 شهر بانه اثرگذاری متوسطی داشته است. علاوه بر این موقعیت جغرافیایی منطقه، دخالت دولت در عرضه و تقاضا و تعرفه بندی برکالا، سودآوری بالای قاچاق کالا و پایین بودن کیفیت محصولات داخلی و بالا بودن قیمت آن در مقایسه با محصولات مشابه خارجی، بیشترین تاثیر را بر کالای قاچاق در شهر بانه داشته‌اند.

قاچاق کالا و تعامل آن با جنایات سازمانیافته و تروریسم

جمال بیگی؛ رزاق خوشیاری

دوره 6، شماره 27 ، اسفند 1400، ، صفحه 103-130

چکیده

تمام کشورهای جهان متناسب با سیستم اقتصادی خود، مقررات خاصی را در خصوص نحوه‌ ورود و خروج کالا تعیین می‌نمایند. قاچاق کالا از جمله جرائم اقتصادی است که به جهت اخلال در نظام اقتصادی و نقصان درآمدهای دولت، ... بیشتر

چالش های تسهیل تجارت و رقابت پذیری کالاها و اثرات آن در مبارزه با قاچاق کالا

وحید مغربی سینکی

دوره 5، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 111-141

چکیده

امروزه اقتصاد پنهان و قاچاق کالا و ارز یکی از موانع مهم تجارت بین الملل و چالش‌های جدی تسهیل تجارت و رقابت پذیری کالاها در سراسر جهان تلقی می‌شود . این مقاله در پی آن است تا تاثیر متقابل قاچاق کالا و تسهیل ... بیشتر امروزه اقتصاد پنهان و قاچاق کالا و ارز یکی از موانع مهم تجارت بین الملل و چالش‌های جدی تسهیل تجارت و رقابت پذیری کالاها در سراسر جهان تلقی می‌شود . این مقاله در پی آن است تا تاثیر متقابل قاچاق کالا و تسهیل تجارت و رقابت پذیری آن را مورد بحث قرار دهد. هدف از این تحقیق شناسایی تاثیر قاچاق کالا در تسهیل تجارت و چالش‌های موجود در ارتقاء جایگاه و رتبه آن در تجارت بین لملل به منظور رفع موانع موجود و ارتقاء وضعیت تجاری ایران در سطوح بین المللی است. این تحقیق به لحاظ هدف توصیفی – کاربردی است و به لحاظ روش اسنادی است که با اتکاء به شاخص های چهارگانه‌ی رقابت پذیری جهانی (GCI) ،توانمندسازی تجاری (ETI) تجارت فرامرزی (TAB) و شاخص لجستیک (LPI) انجام پذیرفته و محاسبات لازم برروی آنان شکل گرفته است نتیجه آنکه در هر چهار شاخص روندی نوساناتی دیده می‌شود و وضعیت نامناسبی درتجارت بین الملل و صادرات و واردات کشور وجود دارد. این نابسامانی موجب افزایش فرآیند ورود و خروج کالاهای غیر رسمی و قاچاق کالا شده و یا آن را تشدید می‌نماید . در این زمینه تسهیل تجارت از طریق ساماندهی کامل سامانه‎هایی که در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز توصیه شده است. موانع پیش روی برشمرده شده و برای برخی از مهمترین آن‎ها پیشنهادهایی ارائه شده است.

مناطق ویژه اقتصادی، نوآوری، اقتصاد دانش بنیان با رویکرد اقتصاد مقاومتی در مبارزه با قاچاق کالا و ارز (با نگاهی به الگوی کشور چین)

محسن مطیعی؛ علیرضا سلیمی

دوره 5، شماره 23 ، اسفند 1399، ، صفحه 119-137

چکیده

پارادایم اقتصاد مقاومتی در مقابل اقتصاد متعارف نیازمند الگوها و روش‌های متمایز است. جهت مقاومت و مقابله با قدرت‌های اقتصادی می‌بایست علاوه بر اینکه از ظرفیت‌های اقتصادی داخلی بهره‌گیری می‌شود به ... بیشتر پارادایم اقتصاد مقاومتی در مقابل اقتصاد متعارف نیازمند الگوها و روش‌های متمایز است. جهت مقاومت و مقابله با قدرت‌های اقتصادی می‌بایست علاوه بر اینکه از ظرفیت‌های اقتصادی داخلی بهره‌گیری می‌شود به مزیت‌ها توجه ویژه‌ای نمود اما فاصله‌ای که در طول سالیان متمادی میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به وجود آمده ، باعث گردیده است که کشورهای در حال توسعه نتوانند از پیشرفت‌های موجود بهره‌گیری نماید. در این میان مناطق ویژه اقتصادی میتوانستند نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور و با رویکرد اقتصاد مقاومتی ایفا نمایند. این امر اهمیت موضوع بررسی نقش مناطق ویژه اقتصادی در اقتصاد مقاومتی، نوآوری اقتصادی و مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد لذا به سوال این تحقیق دست مییابیم که با توجه به منویات مقام معظم رهبری در خصوص مبارزه با قاچاق کالا و ارز مدل دانش بنیانی که با استفاده از ظرفیت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی - تجاری در الگوی اقتصاد مقاومتی مطرح است، چیست؛؟در این مقاله با بهره‌گیری از نمونه‌ای تجربی و به روش تحلیلی توصیفی به تبیین الگویی جهت بهره‌گیری از دانش، فناوری و پیشرفت‌های بین المللی جهت تقویت اقتصاد ملی و با رویکرد اقتصاد مقاومتی می‌پردازیم. تا بتوان با بومی سازی یک الگوی اقتصاد دانش بنیان از کشور چین، نقش مناطق آزاد و ویژه تجاری در ورود علم و فناوری، کالا و خدمات به کشور ایران ارائه می‌نماییم.مناطق آزاد و ویژه تجاری در حماسه اقتصادی دارای نقشی پررنگ بوده و به عنوان یک فیلترینگ و با نگاهی دیگر به مثابه یک کاتالیزور جهت تبادل دانش، کالا و ارز هستند از این حیث اهمیت مبارزه با قاچاق کالا و ارز با توجه به ظرفیت این مناطق روشن می‌گردد.

بررسی تاثیر تسهیل واردات رسمی بر پیشگیری از ورود کالای قاچاق مبتنی بر مدل بانک جهانی

ابراهیم زارعی؛ نیکزاد منطقی

دوره 4، شماره 19 ، اسفند 1398، ، صفحه 125-148

چکیده

امروزه، تجارت خارجی یکی از عوامل مهم و مؤثر در توسعه اقتصادی بوده و به نوعی موتور محرکه اقتصاد کشورها محسوب میشود. یکی از ابعاد مهم تجارت خارجی، واردات کالا است که در کشورها نیز سهم بالایی در سبد تجاری ... بیشتر امروزه، تجارت خارجی یکی از عوامل مهم و مؤثر در توسعه اقتصادی بوده و به نوعی موتور محرکه اقتصاد کشورها محسوب میشود. یکی از ابعاد مهم تجارت خارجی، واردات کالا است که در کشورها نیز سهم بالایی در سبد تجاری و نیز نقش مهمی در تحقق درآمدهای مالیاتی، رونق تولید و صنعت و کسب و کار دارد. از طرفی یکی از آسیبهای جدی این حوزه، واردات غیررسمی یا ورود کالای قاچاق به کشور است که سهم بالایی نیز نسبت به کل واردات قانونی دارد. از این رو پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیر تسهیل واردات رسمی کالا بر پیشگیری از ورود کالای قاچاق (واردات غیررسمی) مبتنی بر مؤلفههای شاخص تجارت فرامرزی (میزان هزینه، تعداد اسناد و زمان واردات کالا) مدل بانک جهانی بوده است. این پژوهش، تحقیقی کاربردی است که به روش توصیفی همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران و کارشناسان ارشد ذی ربط ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ریاست جمهوری و برخی دستگاه‎های موثر وعضو آن نظیر اتاق بازرگانی ایران، سازمان توسعه تجارت،گمرک جمهوری اسلامی ایران،وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده است. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، 150 نفر محاسبه شد. این نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی گزینش شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است که روایی آن با استفاده از روش دلفی، مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ، تأیید شد. داده‌های گردآوری شده در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی، تجزیه و تحلیل شدند. جهت آزمون فرضیه‌ها، از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزار AMOS، استفاده شد. یافته‌های حاصل از تجزیه‌و تحلیل چهار فرضیه این پژوهش، حاکی از آن است که تأثیر تسهیل واردات رسمی و مؤلفههای آن (زمان، هزینه و اسناد) تأثیر مثبت و معناداری بر پیشگیری از ورود کالای قاچاق به کشور دارد.

بررسی تأثیرات اقتصادی قاچاق کالا بر شهرهای مرزی (مطالعه موردی شهر اینچه برون ـ گنبد کاووس ـ استان گلستان)

حسن طاوسی؛ منصور کردجامه‌شوران

دوره 5، شماره 20 ، خرداد 1399، ، صفحه 127-144

چکیده

طبق تعریف قانون مبارزه با قاچاق کالاو ارز مصوب سال 1392، قاچاق کالایعنی؛ حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه ای دیگر، خواه دو نقطه مزبور در داخل کشور باشند که در این صورت قاچاق داخلی و خواه نقطه ای در داخل و ... بیشتر طبق تعریف قانون مبارزه با قاچاق کالاو ارز مصوب سال 1392، قاچاق کالایعنی؛ حمل و نقل کالا از نقطه ای به نقطه ای دیگر، خواه دو نقطه مزبور در داخل کشور باشند که در این صورت قاچاق داخلی و خواه نقطه ای در داخل و نقطه دیگر در خارجه باشد که به آن قاچاق خارجی می‌گویند. مساله قاچاق در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه بسیار قابل توجه است.قاچاق کالا با توجه به تاثیرات منفی که بر اقتصاد ملی دارد، همیشه مورد توجه کارشناسان حوزه‌های مختلف اقتصادی،اجتماعی و سیاسی بوده است. پژوهش حاضر به بررسی تاثیرات اقتصادی قاچاق کالا بر شهر مرزی اینچه برون (گنبد کاووس) استان گلستان که در مرز شرقی استان گلستان و هم مرز با کشور ترکمنستان است، می‌پردازد که از نظر هدف توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس روش پیمایشی و کاربردی است و اطلاعات مربوط به پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع‌آوری شده است. فرضیه‌های پژوهش با استفاده از آزمون‌های میانگین، انحراف معیار،همبستگی پیرسون و آزمون تک نمونه‎ای مورد بررسی قرار گرفته‌است. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل‌جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و عوامل اجرایی ـ مدیریتی در گسترش و گرایش قاچاق کالا در شهر تاثیر گذار بوده و به ترتیب از نظر شهروندان عوامل اقتصادی دارای بالاترین و عوامل فرهنگی، اجتماعی دارای کمترین تاثیر بر گسترش قاچاق کالا هستند.

واکاوی عوامل مؤثر برکنترل و کاهش قاچاق در مرزهای شرقی کشور

حسین عسکری پورگلویک؛ محمدعلی رحیمینژاد؛ احمد کاظمی گرجی

دوره 6، شماره 27 ، اسفند 1400، ، صفحه 131-147

چکیده

قاچاق کالا و ارز به عنوان آفتی مخرب و پرهزینه گریبانگیر اقتصاد بسیاری از کشورها و همچنین کشور عزیزمان ایران است. برای کنترل این آفت، شناسایی عواملی که می‌توانند بر این مقوله اثرگذار باشند راهکاری معقول ... بیشتر قاچاق کالا و ارز به عنوان آفتی مخرب و پرهزینه گریبانگیر اقتصاد بسیاری از کشورها و همچنین کشور عزیزمان ایران است. برای کنترل این آفت، شناسایی عواملی که می‌توانند بر این مقوله اثرگذار باشند راهکاری معقول به نظر می‌رسد. در پژوهش حاضر تلاش شده تا تاثیر ارزش‌های دینی بر کنترل و کاهش قاچاق کالا در مرزهای استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گیرد.روش تحقیق در پژوهش حاضر با توجه به موضوع، اهداف و سؤالات تحقیق توصیفی، پیمایشی و اسنادی است و واحد تحلیل مردم شهرهای زاهدان، زابل، خاش، سراوان، سرباز و چابهار هستند. بر همین اساس و با استناد به فرمول کوکران، 1200 نفر از مردم این شهرها به روش نمونه‌برداری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در این تحقیق از پرسشنامه‌ای محقق ساخته با ضرایب آلفای 91/0 و مطالعات کتابخانه‌ای و به منظور آزمون فرضیات تحقیق از آزمون آماری t استفاده شده است.در فرضیه‌ اول این پژوهش تأثیر ارزش‌های دینی بر کنترل قاچاق و در فرضیات فرعی آن تأثیر ابعاد پنج‌گانه ارزش‌های دینی (بعد عبادی، اعتقادی، اخلاقی، اقتصادی و اجتماعی) و کنترل قاچاق در شهرهای مرزی استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ارزش‌های دینی بر کنترل قاچاق تأثیرگذار هستند. همچنین در بررسی فرضیات فرعی تحقیق مشخص شد که همه‌ فرضیات فرعی تحقیق مورد تأیید قرار گرفته‌اند. یعنی همه ابعاد زیرمجموعه‌ ارزش‌های دینی بر کنترل قاچاق تأثیرگذار هستند. در انتها تلاش شده با استناد به یافته‌های پژوهش حاضر پیشنهاداتی جهت بهبود روند کنترل و کاهش قاچاق کالا با تاکید بر ارزش‌های دینی ارائه شود.

شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور با استفاده از تکنیک دلفی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

مهدی نوروزی

دوره 5، شماره 23 ، اسفند 1399، ، صفحه 139-160

چکیده

صنعت نساجی کشور به عنوان یکی از صنایع مهم، پیشرو، قدیمی، مولد و صنعتی که کشور در آن دارای مزایا و فرصت‌های فراوانی است، امروزه حال و روز چندان مساعدی نداشته و با مشکلات متعددی دست به گریبان است که از مهمترین ... بیشتر صنعت نساجی کشور به عنوان یکی از صنایع مهم، پیشرو، قدیمی، مولد و صنعتی که کشور در آن دارای مزایا و فرصت‌های فراوانی است، امروزه حال و روز چندان مساعدی نداشته و با مشکلات متعددی دست به گریبان است که از مهمترین این مشکلات می‌توان به قاچاق پوشاک، البسه و منسوجات خارجی به داخل کشور اشاره داشت. هدف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور تدوین شده‌است. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف یک تحقیق کاربردی و توسعه‌ایی و به لحاظ شیوه مداخله متغییرها، ترکیبی یا آمیخته شامل روش‌های کیفی و کمی (توصیفی - پیمایشی) می‌باشد. در مرحله کیفی، از روش دلفی و مصاحبه و در فاز کمی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. جامعه آماری: در مرحله کیفی، جامعه آماری شامل خبرگان (35 نفر) حوزه نساجی و مبارزه با قاچاق‌کالا و ارز بودند که بر اساس جامعه و نمونه در دسترس، به پژوهش راه یافتند. یافته‌های مرحله کیفی منجر به شناسایی 40 مولفه موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور شد که در قالب 2 دسته اصلی و اساسی (موسوم به عوامل داخلی عوامل خارجی) و 10 گروه کلی موسوم به عوامل اصلی موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور تقسیم‌بندی شدند و پرسشنامه نهایی تهیه گردید. پس از این مرحله و در بخش کمی، پرسشنامه در میان نمونه آماری (35 نفر با استفاده از نرم افزارSPSS Sample Power) توزیع و با تعیین سه معیار و فاکتور اساسی مقایسه‌ای و تخصیص اوزان به این معیارها، تمامی 10 گروه اصلی از عوامل موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور به روش AHP و با استفاده از نرم افزار Expert Choice11 مورد ارزیابی و اولویت‌بندی قرار گرفتند. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که از دیدگاه خبرگان و نخبگان صنعت نساجی کشور، معضلات و مشکلات مدیریتی ( عوامل مدیریتی ) مهمترین دسته از عوامل موثر بر قاچاق محصولات نساجی به کشور می‌باشند. همچنین بر اساس نظر خبرگان یاد شده ، با حل شدن معضلات و مشکلات داخلی (مشکلات ناشی از عوامل موجود در داخل کشور) چیزی حدود 92.6 درصد از معضل قاچاق محصولات نساجی به کشور حل خواهد شد و تنها حدود 7.4 درصد از معضل قاچاق این دست از محصولات به کشور به عوامل خارجی (مشکلات ناشی از عوامل موجود در خارج از کشور) بستگی دارد. ضمن آنکه نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که صرفا با حل شدن و مهار نمودن چهار گروه مهم از معضلات و مشکلات داخلی شامل 1- معضلات و مشکلات مدیریتی، 2- مشکلات و معضلات فرهنگی، 3- معضلات و مشکلات مرتبط با اقتصاد داخلی و 4- معضلات و مشکلات مرتبط با سیاست داخلی می‌توان تا 77.8 درصد از قاچاق محصولات نساجی به کشور ممانعت به عمل آورد.

بررسی تاثیر ریسک های ادراک شده بر نگرش مشتریان به خرید کالای تقلبی در بازار ایران

محمد علی منتیان

دوره 5، شماره 21 ، شهریور 1399، ، صفحه 143-161

چکیده

روز به روز بر حجم کالای قاچاق در ایران افزوده میشود، اما این مساله زمانی حادتر به نظر میرسد که درصد بالایی از این کالاها را اجناس تقلبی تشکیل میدهند. هر چند دولت در زمینهی کنترل قاچاق کالا ... بیشتر روز به روز بر حجم کالای قاچاق در ایران افزوده میشود، اما این مساله زمانی حادتر به نظر میرسد که درصد بالایی از این کالاها را اجناس تقلبی تشکیل میدهند. هر چند دولت در زمینهی کنترل قاچاق کالا و جلوگیری از عرضه کالای تقلبی، هزینه و اقدامات فراوانی انجام میدهد، اما این اقدامات به تنهایی اثربخش نیست و نقش مردم در مصرف نکردن کالاهای قاچاق و تقلبی غیر قابل انکار است؛ لذا میتوان با شناسایی عوامل موثر بر نگرش مشتریان نسبت به خرید کالای تقلبی، از مصرف و خرید کالای تقلبی در جامعه کاسته و به تبع آن میزان قاچاق کالا را با پایین آوردن تقاضای مشتربان، کاهش داد. از این رو، هدف این مطالعه بررسی تاثیر ریسک اجتماعی، ریسک عملکرد و ریسک قانونی بر نگرش مشتریان نسبت به خرید کالای تقلبی است. دادههای مطالعه از یک نمونه 202 نفری از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ساختارمند بود که پایایی آن با استفاده از معیار آلفای کرونباخ (80/0=α ) تایید گردید. دادهها به روش تحلیل معادلات ساختاری به کمک نرمافزارAMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد. برازش مدل پیشنهادی مناسب است وریسک اجتماعی و ریسک عملکرد بر روی نگرش مشتریان به خرید کالای تقلبی تاثیر مثبت و معناداری دارد اما تاثیر معناداری بین ریسک قانونی و نگرش مشتریان به خرید کالای تقلبی یافت نشد.