1
دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
2
دانشجوی دکتری معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)
چکیده
قاچاق کالا و ارز یکی از مسائل اساسی است که کشورهای مختلف خصوصاً کشورهای در حال توسعه با آن مواجه هستند. از یک سو کشور ما به عنوان یک کشور در حال توسعه با پدیده قاچاق کالا و ارز به عنوان یک معضل ملی روبروست که حاصل آن پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ـ اجتماعی می‌باشد. از سوی دیگر بررسی فرآیند توسعه در جمهوری اسلامی ایران، بیانگر چالش‌های هویتی در فرآیند توسعه است. به این معنا که در فرآیند توسعه و پیشرفت جامعه ایران، عوامل بیرونی و درونی گوناگونی منجر به ایجاد چالش‌های هویتی در این حوزه گردیده‌اند، به همین منوال امروزه پدیده قاچاق کالا و ارز در فرآیند توسعه و پیشرفت به عنوان چالشی اساسی در امر هویت فرهنگی و دینی جامعه ایران در سطح ملی قلمداد می‌شود.
به همین ترتیب در این مقاله سعی شده است، ضمن تبیین پدیده قاچاق به عنوان معضل و مسئله اجتماعی که پیامدهای ناگواری در حیطه‌های مختلف نظام جمهوری اسلامی ایران به بارآورده است، به بررسی و مطالعه پیامدهای قاچاق کالا و ارز بر ابعاد و مؤلفه‌های هویت فرهنگی و دینی به عنوان محور ثبات و انسجام جامعه ایران بپردازد.
افروغ، عماد، هویت ایرانی و حقوق فرهنگی، تهران: سوره مهر، 1387.
افشار، عبدالله و سبحانی‌نژاد، مهدی، علل ناکارآمدی مقابله با قاچاق، تهران، نشر معرفت، شماره 146، 161-177، 1388.
بهرامی، محسن و قاسمی، بهروز، آسیب‌شناسی قاچاق کالا در ایران، تهران: انتشارات فارابی، 1385.
تاری، فتح‌الله و غلامی باغی، سعید، تأثیر متقابل فرهنگ و قاچاق کالا، مجله مهندسی فرهنگی، شماره 41 (62-48)، 1389.
پورنیازی، محمدتقی، ریشه‌ها و پیامدهای قاچاق کالا، ماهنامه قاچاق کالا و ارز، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1389.
پژویان، جمشید، بررسی اقتصادی قاچاق در ایران، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 20 (43-70)، 1385.
حاجی‌نژاد، علی، علل و عوامل، نیروهای دست اندکار (سازمان) قاچاق کالا در استان سیستان و بلوچستان، سومین همایش ملی بررسی پدیده قاچاق و راه‌های پیشگیری از آن، دانشگاه تربیت مدرس، 1378.
رجایی، فرهنگ، مشکله هویت ایرانیان امروز؛ ایفای نقش در عصر یک تمدن و چند فرهنگ، تهران: نشر نی، 1382.
روحانی، محمدرضا و آشنا، حسام‌الدین، هویت فرهنگی ایرانیان از رویکردهای نظری تا مؤلفه‌های بنیادی، مجله تحقیقات فرهنگی، شماره 12(184-157)، 1389.
روح‌الامینی، محمود، زمینه فرهنگ‌شناسی، تهران: انتشارات عطار، 1379.
سلطانی‌نژاد، موسی، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی فرهنگی سیاسی مصرف کالاهای خارجی و قاچاق، اولین جشنواره فراخوان مقالات اقتصاد سالم، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، 1389.
سلیمی، حسین، فرهنگ‌گرایی، جهانی شدن و حقوق بشر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، 1379.
سیف، اله‌مراد، قاچاق کالا در ایران، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1387.
شایگان، داریوش، هویت چندگانه، در علیخانی، علی‌اکبر، هویت و بحران هویت، تهران:پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، 1383.
)